ilyas yıldız

 Espri, insanın insana verebileceği haz biçimlerinden sadece bir tanesidir. Söze dayalı olması ve kelimelerin entrikası olması hasebiyle jest ve mimiklerden oluşan güldürme biçiminden farklı bir görünüm arz etmektedir.  Kelimelerin entrikası olan espri insanı bilincin etkisinden uzaklaştıracak kadar şiddetli olabilirken hafif esintili bir hâl de alabilir. Espri konusu insanın bulunduğu toplumun çevresine göre şekillenir. Samimiyetin olduğu bir ortamda başkayken pek samimi olmayan bir ortamda bambaşka  nüksedebilir. Bunu statü içinde de düşünebiliriz.  Toplumun alt ve üst kesimlerinde yapılan espri anlayışı birbirinden farklıdır. Burada alt ve üst kavramlarını sosyoekonomik düzeyi olarak kullanıyorum. Üst kesimin espri anlayışı alt kesime absürd gelirken alt kesimin espri anlayışı üst kesime absürd gelir. Bu da insanın  karakterini bariz teşkil eder. Dışlamaya yahut önemsememeye  sebebiyet verebilir. Bu nedenle mizacın şekillenmesinde espriyi es geçmek olmaz. Paylaşılan çevre insanın in

 Sevinçli  olmanın yani mutlu olmanın kanıtı zamandan münezzeh yaşamadır. Bu hâlin dışavurumu farklı biçimlerde tebarüz etmektedir. Mutlu olmanın yansıması olarak bunları üç kavrama ayırıyorum; tebessüm, gülme ve kahkaha. Bu kavramlara geçmeden önce  zamandan münezzeh ne demek onun üzerinde durmak istiyorum. Mutlu olmanın şartıdır zamandan ve mekândan elbette düşünceden uzak durmak. Sevinçli olmanın  tam karşıtıdır düşünce çünkü bir yerde duygu varken diğer yerde us var.  Sevinçliyken andan mahrum bir hâldesinizdir. An varsa zaman var, zaman varsa duyular harekette değil demektir. Bu nedenle mutluluk zamanın ve mekânın dışında gerçekleşen bir eylemdir. Şimdi gelelim mutlu olmanın mertebelerine bunlardan ilki kahkaha yani üçlü piramidin en altında yer alan bir kavram. İkincisi gülme ve üçüncüsü tebessüm yani piramidin en yukarısında yer alanı. Yaygın kullanımına gelirsek gülme birinci sırada ikinci sırada kahkaha üçüncü sırada yani en az olan tebessüm hâli. Düşünürler için kahkaha hem z

 Hayatın akışında herkes tutunacak bir dal, uzanacak bir el, ve sarılacak bir kol arar. Hepimiz noksan varlıklarız. Güçlü yanlarımız olduğu kadar zayıf yanlarımız da var. Riyâkarlık sergilemeyecek olursak bireysel bir yaşamda kendimizi teslim edeceğimiz birilerine ihtiyaç duyarız. Tıpkı güvenli bir ortama ihtiyaç duyduğumuz gibi.  Zayıf yanlarımızla yüzleşebilme cesareti bu konuda ehemmiyet teşkil ediyor. Yüzleşmenin farklılık barındırdığı bir yana tepkiselliğin de çeşitliliği bu konuda bariz ortaya çıkıyor. Yaşama tutunma biçimleri olarak 3 ana kavramdan yola çıkarak noksanlıklarımızla yüzleşebilmek için gayret sarf edeceğim. Bu 3 ana kavram Din, aşk ve ideolojidir. Şimdi bunları açalım. Din'e tutunmak ve tutulmak yukarıda yazdığım üç cümleden biri olan uzanacak bir el olarak bağdaştırmak istiyorum. Aşkı da sarılacak bir kol, ideoloji ise tutunacak bir dal ile özdeşleştiriyorum.  İnsanın ısınması için dine gereksinimi vardır. İmanın yaşamın çetrefilli ve bunalımı karşısında dayana

 Algıyı üzerine çekmenin temel koşulu dikkati üzerine çekmektir. Bir şeye dikkat kesildikten sonra zihin sunulan, ikram edilen bilgileri kolaylıkla hafızaya nakleder. Reklamların temel amacı öncelikle dikkat çekici bakışları üzerinde toplamak olacaktır. Girizgaha odaklanma payı ne kadar artarsa alıcı sayısı o kadar artar. Zihin de o paydan nasibini alır ve reklamın amacına hizmet etmiş olur. Reklamlar akla hitap etmek yerine genellikle duygulara, hazlara daha çok yönelirler böylece müşterileri akıldan uzaklaştırıp, potasında eritip bağımlı bir alıcı durumuna düşürürler. Düşünceden uzak yapılan, kalbe dokunan reklamlar müşterilere daha cazip, daha inandırıcı gelir bu durumda yönelimde kalbe sunulanın tarafında olacaktır. Halkın çoğunluğu ihtiyaçlarının sınırlı olduğunu bilmesine rağmen reklamların propagandasına maruz kalınca ve aklı faal hâline getirmediği sürece reklamların bir numaralı takipçisi ve onların uşağı olmaktan kendini kurtaramaz. Reklam Fransızca'dan Türkçe'ye geçm

Öğrenmede ideolojik saplantılar insanı ahmaklaştırır. Her ideoloji aslında öğrenmede önüne çekilen settir. Bu set kırılması ve aşınılması zor olan bir settir. İdeolojiler bir anda oluşmaz. Süreç içinde oluşur ve körü körüne bağlanması sonucunda dayanılmaz derecede sertleşir, ruhuna işler ve seni çepeçevre kuşatır.  Öğrenmenin başında hayret vardır. Her hayret öğrenme isteğini arttırır ve şiddetlendirir. Şeffaf birisi bilgiye açıktır ama bir idolün kıskacı altında olan birisi sadece idolünü ilgilendiren şeylere ilgi duyar. Bu duyarlılık farkında olmadan başka alanlardaki bilgilere kapalılıktır. Körlüktür. Kendi dışındaki dünyaya kapalı olan bir insan hâliyle kendisine de kapalıdır. Kendini bilmeden başkasını yani ötekini bilmeye ve anlamaya çalışmak okyanusta iğne aramaya benzerdir. Okyanusa açılabilmek için önce küçücük göllerde yüzme öğrenmekle başlanır. Önce gölde yüzmeyi öğrenip sonra okyanusta kulaç atmayı denemelisin. Yani kendini keşfe çıkmadan açılırsan boğulursun.  Aşırılığın d

Değişim, görünümdeki farklılıklardır. Her farklılık bakışlardaki dikkati başka yöne çeker. Olumlu yahut olumsuz olsun fiziksel değişiklik öncelikle bireylerde şaşkınlık uyandırır. Bu şaşkınlık uzun ya da kısa süreli olabilir. Değişimlerde halkın şaşkınlığı belli bir süreden sonra sıradanlaşmaya evirilmektedir. Öncekinden farklı bir görünüme kavuşmak dikkatleri üzerine çekse de sonradan dikkatlerin yoğunluğu azalır ve hiç böyle bir değişiklik yaşanmamış gibi hayat devam eder. Geçmişten bugüne ve yarına olan şaşkınlık devam edecektir. Göz bu uyuma alışıncaya dek yanılsamanın verdiği o duygular ve mimiklere yansıyan o hayret verici bakış sürecektir.  Bak gör nasıl da yeni yüzler aramıza katılmış. Duygularımızı okşamak adına sahte yüzler rolüne bürünmüş. Hep bir kandırmacaydı bu hayat. Aldanmamalıydım. Ama aldandım. Çaresizce. Dönüşüm, düşüncedeki farklılıklardır. Zihnin hadiselere karşı farklı refleksidir. Tehlikelidir. Acayiptir. Korkutucudur. Çünkü tabulara karşı savaştır. Uyuma karşı u

  Herkesten uzaktayım. Ücra bir yerdeyim. Tecrit edilmişim.  Düşündükçe boğuluyorum.  Her yanımı kuşku sarmış. Bir zindandayım sanki... Karanlıkların içindeyim. Elimde bir fener olsa ne âlâ. Önümü görmek dindirirdi belki de bazı acıları. Bir hengamenin içindeyim. Mana bulmak ehemmiyetli ve zahmetli iş doğrusu.  Tekrardan mağaraya dönmek zor. Hele hele kalabalığa alışmışken. Şimdi bütün ihtiraslardan el çekmeliyim. Bütün bağlılıklarımı bir kenara atmalıyım. Yüreğimdeki infiallerimi kusmalıyım. Arınmalıyım. Temizlenmeliyim. Pir-ü pak olmalıyım.  Zamanındaki düşkünlüklerim gözümün önünde bir film şeridi gibi geçiyor. Boş mükâlemelerim ruhumu sarsıyor. Yolumu bulmam için bir karinem dahi yok. İnkisar. Hep inkisar.  Sözlerimi evvelden saklamalıydım. Dayanamadım. Kustum ulu ortaya. Herkes kirlendi. Suç bende cezası halkın kılıcında... Kaçmalıydım mağarama, cezamı kendi ellerimle vermeliydim. Düşündükçe daha çok düşüyordum. Halkın nazarında haklı olmak hilkata ters. Dışarıda bezirganlar öfke