ilyas yıldız

 Tarihteki figürlerin yüceltilmesi problemi geçmişten günümüze kadar gelen önemli bir tartışma konusudur. Yüceltme mekanizmasının ortaya çıkmasının temel sebebi ise bilinmeyen, öğrenilmeyen üzerinde hiçbir düşünce zahmetine girişilmeyenler tarafından başvurulan kolaya kaçma yoludur. Bilinmeyen konular esrarengiz görülür. Öğrenme zahmetine teşebbüs edemeyenler tarihteki figürleri yüceltirler. Bunun tamamıyla kötü bir yol olduğunu düşünmüyorum çünkü böyle davrananlar her zaman kendilerini emniyette ve güvende hissederler. Bu onları mutmain yapar. Dayatılmış fikirler insanları çoğu zaman mutlu kılar. Düşünce ıstırabı çekmeyenler bu hazır paketler ile yaşamını sürdürürler. Tarihte hep efsane aramak yüksek bir muhayyile ister. Hayallerle tarihten kahramanlıklar çıkartmak aklın dışavurumu değil aksine imgelemin bir yansımasıdır. Yüce, ulu, olağanüstü kavramları usun kavramları değildir. Ya da şöyle diyebiliriz aklını faal hâle getirenler tarafından kullanılmayan sözcüklerdir diyebiliriz. Şar

 Espri, insanın insana verebileceği haz biçimlerinden sadece bir tanesidir. Söze dayalı olması ve kelimelerin entrikası olması hasebiyle jest ve mimiklerden oluşan güldürme biçiminden farklı bir görünüm arz etmektedir.  Kelimelerin entrikası olan espri insanı bilincin etkisinden uzaklaştıracak kadar şiddetli olabilirken hafif esintili bir hâl de alabilir. Espri konusu insanın bulunduğu toplumun çevresine göre şekillenir. Samimiyetin olduğu bir ortamda başkayken pek samimi olmayan bir ortamda bambaşka  nüksedebilir. Bunu statü içinde de düşünebiliriz.  Toplumun alt ve üst kesimlerinde yapılan espri anlayışı birbirinden farklıdır. Burada alt ve üst kavramlarını sosyoekonomik düzeyi olarak kullanıyorum. Üst kesimin espri anlayışı alt kesime absürd gelirken alt kesimin espri anlayışı üst kesime absürd gelir. Bu da insanın  karakterini bariz teşkil eder. Dışlamaya yahut önemsememeye  sebebiyet verebilir. Bu nedenle mizacın şekillenmesinde espriyi es geçmek olmaz. Paylaşılan çevre insanın in